Mój wpis gratulujący prezydentowi Obamie pokojowego Nobla spotkał się z przyjęciem niezwykle emocjonalnym. Niemniej nadal uważam, że Nobel byłby zadowolony z piątkowej decyzji wykonawców jego testamentu.
Jeszcze większą aprobatę budzą u mnie nagrody Nobla z dziedziny ekonomii. Chociaż nie ukrywam, że spodziewałem się, iż w czasie kryzysu zostanie nagrodzony po prostu krytyk neoliberalizmu typu Paula Krugmana. Niemniej jednak sukcesu gratuluję zarówno Oliverowi Williamsonowi i Elinor Ostrom. Więcej miejsca chciałbym poświęcić jednak tej drugiej. I to nie dlatego, że jest pierwszą kobietą nagrodzoną za swoje badania ekonomicznym Noblem.
Jedną z oczywistych oczywistości ekonomii było do niedawna przekonanie, że własność prywatna, jest bezwzględnie lepsza od własności wspólnotowej. Ostrom postanowiła wziąć to przekonanie na warsztat. W swojej pracy badała wiele wspólnot: od użytkowników wodociągów komunalnych w Stanach Zjednoczonych i rybaków nad Zatoką Meksykańską, po drwali w Ameryce Południowej i systemy irygacyjne w Nepalu.
W przeważającej większości wypadków wyniki jej badań pokazały, że przy zachowaniu pewnym warunków - np. zapewnienia możliwości skutecznych sankcji wobec członków wspólnoty nie przestrzegających wspólnie ustalonym norm zarządzania jakimś dobrem – własność wspólnotowa lepiej sprawdza się od własności prywatnej i państwowej.
O argumentach Ostrom powinniśmy pamiętać szczególnie podczas kampanii przeciwko prywatyzacji usług publicznych. Wyniki jej badań będą stanowiły bezcenną amunicję w tej batalii. A stoczyć nam ją przyjdzie już niebawem.
Nobel dla Ostrom to również wielki zastrzyk optymizmu dla tych, którzy są przekonani, że spółdzielnie nie stanowią melodii przeszłości. Sam zaliczam się do grona. Uważam, że jednym z zadań państwa powinno być wspieranie obywateli samoorganizujących się w ramach spółdzielni. W Polsce mamy w tym zakresie piękne tradycje. I nie są to tradycje komunistyczne.
